In Nederland is een zorgverzekering verplicht. Deze dekt hoge zorgkosten zoals ziekenhuisbezoeken en medicijnen. In 2026 zijn er twee basisverzekeringen beschikbaar: de naturapolis en de combinatiepolis.

Bij een naturapolis krijgt u volledige vergoeding alleen bij gecontracteerde zorgverleners. Voor niet-gecontracteerde zorgverleners betaalt u een deel zelf. De combinatiepolis vergoedt meer bij niet-gecontracteerde zorgverleners, wat uw keuzevrijheid vergroot en uw eigen bijdrage verlaagt.

De gemiddelde basispremie voor 2026 wordt geschat op € 159 per maand. Het verplichte eigen risico blijft € 385. Deze bedragen zijn nog niet definitief vastgesteld. Deze tekst zal eind november 2025 bijgewerkt worden. 

Aanvullende verzekeringen dekken zorg buiten het basispakket, zoals tandheelkunde en fysiotherapie. Vergelijk premies, dekkingen en voorwaarden om te bepalen welke aanvulling nodig is.

Mensen met een lager inkomen kunnen zorgtoeslag aanvragen. Dit is een overheidsbijdrage die de premie verlaagt.

Bij het kiezen van een zorgverzekering speelt de hoogte van het eigen risico een rol naast de verzekeraar en dekking. Het verplichte eigen risico voor de basisverzekering bedraagt € 385 per jaar. U betaalt de eerste € 385 aan zorgkosten zelf voordat de verzekeraar (gedeeltelijk) bijdraagt.

U kunt het eigen risico vrijwillig verhogen in stappen van € 100, tot maximaal € 500 extra. Het totale eigen risico wordt dan € 885 (€ 385 verplicht + € 500 vrijwillig). Een hoger eigen risico levert een lagere premie op. De premiekorting bij het maximale eigen risico varieert per verzekeraar tussen € 200 en € 300 per jaar.

Een hoger eigen risico is financieel voordelig wanneer u weinig zorgkosten verwacht en het verhoogde bedrag kunt betalen bij onverwachte zorgkosten. Analyse van uw zorggebruik in voorgaande jaren geeft inzicht in uw verwachte kosten. Bij chronische aandoeningen of verwachte hoge zorgkosten is het verplichte minimum van € 385 doorgaans gunstiger.

Premies en kortingen verschillen per verzekeraar. Vergelijk deze bij het bepalen van het eigen risico. De keuze hangt af van uw gezondheid, verwachte zorggebruik en financiële buffer voor onvoorziene medische kosten.

Elk jaar in november ontvangt u van uw huidige verzekeraar een nieuwe zorgpolis voor het komende jaar. Neem deze polis nauwkeurig door, omdat verzekeraars hun voorwaarden jaarlijks aanpassen en uw zorgbehoeften kunnen wijzigen. Dekking en premie kunnen veranderen, ook als de nieuwe polis dezelfde naam houdt.

Overstappen naar een andere verzekeraar kan voordelig zijn bij veranderde zorgbehoeften, aangepaste polisvoorwaarden of een betere prijs-kwaliteitverhouding. Vergelijk daarom jaarlijks de beschikbare opties.

Polisvormen

De naturapolis vergoedt volledig bij gecontracteerde zorgverleners. Voor niet-gecontracteerde zorgverleners geldt een beperkte vergoeding. De combinatiepolis biedt bij gecontracteerde zorgverleners volledige dekking en bij niet-gecontracteerde zorgverleners een iets hogere vergoeding dan de naturapolis.

Sinds 2025 is de restitutiepolis niet meer beschikbaar. Deze gaf volledige vrije artsenkeuze, ook bij niet gecontracteerde aanbieders. 

Deadlines

Sluit vóór 31 december een nieuwe verzekering af en de nieuwe verzekeraar zegt uw oude polis automatisch op. Bij zelfstandige opzegging vóór 31 december heeft u tot 1 februari om een nieuwe verzekering af te sluiten.

Overstapproces

Maak een overzicht van uw verwachte zorgbehoeften voor het komende jaar. Bepaal of de keuzevrijheid bij niet-gecontracteerde zorgverleners relevant is en kies tussen een natura- of combinatiepolis. Vergelijk vervolgens premies, dekkingen en voorwaarden van verschillende verzekeraars. Controleer bij voorkeur voor specifieke zorgverleners of deze gecontracteerd zijn. Bepaal of aanvullende verzekeringen nodig zijn voor zorg buiten het basispakket, zoals tandheelkunde, fysiotherapie of alternatieve behandelingen. De nieuwe verzekeraar regelt na aanmelding de opzegging van uw oude polis.

Bij het kiezen van een zorgverzekering spelen premie, dekking en service een rol. Het beleggingsbeleid van verzekeraars is een aanvullend aspect dat effect kan hebben op milieu en volksgezondheid.

Zorgverzekeraars beleggen financiële reserves in bedrijven en industrieën. Sommige verzekeraars beleggen in sectoren met negatieve gezondheids- en milieueffecten, zoals fossiele brandstoffen of wapenproductie. Dit financiert indirect de oorzaken van ziekten die zij verzekeren en staat op gespannen voet met preventiedoelstellingen.

Organisaties zoals de Eerlijke Verzekeringswijzer publiceren data over het duurzaamheidsbeleid van verzekeraars. Deze informatie toont in welke sectoren verzekeraars beleggen en welke uitsluitingen zij hanteren. De transparantie verschilt aanzienlijk: sommige verzekeraars sluiten specifieke sectoren expliciet uit, andere hanteren geen of beperkte uitsluitingen.

Het beleggingsbeleid vormt naast premie, dekking en service een criterium bij de keuze van een zorgverzekeraar. De weging hiervan is een individuele afweging.

Bij een niet-gecontracteerde zorgverlener betaalt u een eigen bijdrage wanneer de vergoeding van de verzekeraar lager is dan het tarief van de zorgverlener. Dit verschil vormt een financiële drempel die toegang tot zorg kan beperken.

Het hinderpaalcriterium bepaalt dat de vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg hoog genoeg moet zijn om keuzevrijheid te waarborgen. Als de eigen bijdrage een substantiële belemmering vormt voor toegang tot noodzakelijke zorg, kan een hogere vergoeding worden aangevraagd bij de verzekeraar.

Voor een aanvraag op basis van het hinderpaalcriterium neemt u contact op met de verzekeraar. De verzekeraar beoordeelt of de vergoeding voldoet aan het hinderpaalcriterium op basis van uw specifieke situatie en de beschikbaarheid van alternatieven. Een schriftelijke aanvraag met toelichting op de noodzaak van de zorg en de financiële belemmering ondersteunt de beoordeling.

Zorgtoeslag is een overheidsbijdrage voor de zorgverzekeringspremie. De toeslag is beschikbaar voor personen met een Nederlandse zorgverzekering waarvan het inkomen binnen de vastgestelde grenzen valt.

Zorgtoeslag kan met terugwerkende kracht worden aangevraagd tot 1 september voor het voorgaande jaar. Eerdere aanvraag resulteert in snellere uitbetaling.

De aanvraag verloopt via de Dienst Toeslagen. Dit is gratis. Commerciële partijen vragen soms kosten voor het indienen van een aanvraag, maar dit is niet noodzakelijk omdat de aanvraag zonder kosten via de officiële website kan worden gedaan.

Betaal nooit voor het aanvragen van zorgtoeslag! Vraag het gratis aan via de officiële website van de Dienst Toeslagen.

De premies en vergoedingen voor 2026 zijn niet beschikbaar. Verzekeraars publiceren deze gegevens doorgaans in november 2025.

De toegang tot geestelijke gezondheidszorg (GGZ) heeft wachttijden die variëren van enkele weken tot meerdere maanden. Dit is deels te verklaren door problemen in het risicovereveningssysteem.

Zorgverzekeraars moeten alle aanvragers accepteren tegen een uniforme premie. Het risicovereveningssysteem compenseert kostenverschillen tussen verzekeraars op basis van het risicoprofiel van hun verzekerden. In de GGZ is deze compensatie minder accuraat omdat zorggebruik sterk fluctueert en een klein aantal gebruikers een disproportioneel deel van de kosten veroorzaakt.

Deze onnauwkeurigheid leidt tot onder- of overcompensatie van verzekeraars. Verzekeraars met relatief veel GGZ-gebruikers ontvangen mogelijk onvoldoende compensatie, wat een financiële prikkel creëert om GGZ-zorg restrictief in te kopen. Indicaties zijn het afschaffen van restitutiemogelijkheden en terughoudendheid bij het contracteren van nieuwe zorgverleners.

Het Zorginstituut heeft deze tekortkomingen gedocumenteerd. Aanpassingen aan het model worden onderzocht maar verlopen geleidelijk.

De medische kwalificaties en expertise van zorgverleners worden niet bepaald door contracten met zorgverzekeraars. Artsopleiding, specialisatie en kwaliteitsborging zijn wettelijk geregeld via het BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) en de beroepsverenigingen. Deze systemen staan los van contractering door verzekeraars.

Een psychiater die niet is gecontracteerd door een zorgverzekeraar heeft dezelfde medische opleiding en registratie als een gecontracteerde psychiater. De contractstatus bepaalt uitsluitend de vergoedingsregeling, niet de kwaliteit van zorg die u ontvangt, noch de kwalificatie, of wettelijke bevoegdheid om zorg te verlenen.